Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και φίλοι,
ευχαριστώ πολύ τον συγγραφέα και ακαδημαϊκό Ιωάννη Γρηγοριάδη για την πρόσκληση.
Αγαπητέ Γιάννη, παρακολουθώ τη δουλειά σου τα τελευταία χρόνια.
Διαβάζω πάντα με προσοχή τις αναλύσεις σου και χαίρομαι που έχουμε έναν καλό φίλο, ο οποίος λειτουργεί για εμάς ως μια έγκυρη πηγή στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε σε βάθος την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και τις δυναμικές εξέλιξης της κοινωνίας της.
Είναι πολύ σημαντικό για εμάς τους πολιτικούς της πρώτης γραμμής να έχουμε καθαρή εικόνα του τι συμβαίνει στη γειτονική χώρα, να μην παρασυρόμαστε από συζητήσεις του συρμού, από ρηχές «αναλύσεις» που τις πλείστες φορές αυτοί που τις εκφέρουν ή τις γράφουν με μεγάλη βεβαιότητα, δεν μιλούν καν τουρκικά, δεν συνομίλησαν ποτέ με Τουρκοκύπριο ή Τούρκο ή δεν βρέθηκαν ποτέ στην Τουρκία. Ειδικά τα τελευταία χρόνια με το διαδίκτυο, φάνηκε ότι είμαστε λαός «ειδικών», όλοι μιλάμε για όλα: π.χ. εάν γίνει σεισμός, εμφανίζονται αμέσως οι σεισμολόγοι του διαδικτύου και όχι μόνο! Καθημερινή όμως είναι η παρουσία οικονομολόγων, εγκληματολόγων, και, φυσικά, Τουρκολόγων, τις περισσότερες φορές εκ του προχείρου. Οι «Τουρκολόγοι» ειδικά αναλώνονται στην επιβεβαίωση των όσων ήδη πιστεύουν για την Τουρκία και όχι στην καλύτερη ανάλυση και κατανόηση της τουρκικής εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής – δυστυχώς.
Γι’ αυτό αγαπητέ Γιάννη σε χαίρομαι και σε συγχαίρω για την πραγματικά σπουδαία δουλειά σου, η οποία μας βοηθά να προχωρήσουμε πέρα από τις επιφανειακές αναλύσεις.
Ο Χάρης Γεωργιάδης πολύ σωστά ανέδειξε την πλούσια θεματολογία του βιβλίου. Το εύρος και το βάθος της ανάλυσης του Γρηγοριάδη είναι πράγματι εντυπωσιακό. Για να είμαι ειλικρινής, όταν η Ρένα Χόπλαρου μου έφερε το βιβλίο νόμισα ότι θα έπεφτα με τα μούτρα στο κεφάλαιο που αφορούσε το Κυπριακό. Οφείλω να ομολογήσω ότι αυτό που μου τράβηξε αρχικά την προσοχή είναι οι 150 καταπληκτικές φωτογραφίες, ισάριθμες των 150 κειμένων του βιβλίου, τις οποίες τράβηξε ο ίδιος ο συγγραφέας. Φωτογραφίζει τοπία και σκηνές της πολιτικής αλλά και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων σε όλη την Τουρκία. Ο συγγραφέας φαίνεται ότι γύρισε τη χώρα από άκρη σε άκρη και προς κάθε κατεύθυνση, από τη Δύση στην Ανατολή κι από τον Βορρά στον Νότο. Κυριολεκτικά περπάτησε κάθε απομακρυσμένη περιοχή της Τουρκίας που συνορεύει με τη Συρία, το Ιράκ, τον Ιράν, την Αρμενία και τη Γεωργία, ταξίδεψε από την ανατολική Θράκη μέχρι την Αντιόχεια και από Σμύρνη μέχρι τον Πόντο, στα ερείπια της μεσαιωνικής πρωτεύουσας της Αρμενίας Άνι και του ποταμού Αχουριάν που ορίζει τα σημερινά σύνορα Τουρκίας και Αρμενίας.
Διαβάζοντας αργότερα τα κείμενα του κ. Γρηγοριάδη καταλαβαίνει κανείς γιατί η γνώση της γεωγραφίας της Τουρκίας πάει μαζί με τη γνώση της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής. Οι αρχαίοι ελληνικοί ναοί, τα αρχαία ερείπια των ελληνικών πόλεων στην Ιωνία και τη Λυκία, την Καππαδοκία και την Τραπεζούντα, οι βιβλικές πόλεις όπως η Χαρράν, στη σημερινή Ούρφα, την πρώην ελληνιστική και ρωμαϊκή Έδεσσα, οι αρχαίες περσικές μεγαλουπόλεις όπως οι Σάρδεις, τα ρωμαϊκά θέατρα, οι εβραϊκές συναγωγές, οι διάσπαρτες μικροσκοπικές ορθόδοξες εκκλησίες και τα ερειπωμένα εξωκκλήσια καθώς και τα αλπικά τοπία στα ελληνόφωνα χωριά του Πόντου αποτελούν τη σύνδεση του γεωγραφικού χώρου με το πολύπλοκο ιστορικό γίγνεσθαι της σημερινής Τουρκίας. Οι φωτογραφίες του βιβλίου επιβεβαιώνουν τη φράση «μια εικόνα, χίλιες λέξεις». Θα μπορούσαν να σταθούν από μόνες τους ως μια αυτόνομη μελέτη της ιστορίας της Τουρκίας ή τέλος πάντων, εάν ο συγγραφέας, ω μη γένοιτο, βρεθεί ποτέ χωρίς δουλειά, είναι βέβαιο ότι δεν θα πεινάσει!! Είναι εξαίρετος φωτογράφος!
Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα επίσης την ανάλυση που κάνει ο Γιάννης Γρηγοριάδης για τη μετεξέλιξη του κυβερνώντος Κόμματος ΑΚΡ αφότου κέρδισε την εξουσία τον Νιόβρη του 2002, μέχρι σήμερα.
Θεωρώ πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε βαθύτερα τις δυναμικές που αναπτύσσονται στην Τουρκία και την ηγεμονική θέση που κατέχει σήμερα ο Ταγίπ Ερντογάν.
Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά, έχοντας πλέον την εμπειρία 15 χρόνων συμμετοχής στην ΕΕ και την τελευταία κορύφωση των προσπαθειών για το Κυπριακό στο Κραντ Μοντάνα, τι ακριβώς επιδιώκουμε σε σχέση με την επίλυση του Κυπριακού.
Αυτό συναρτάται βέβαια με το πώς αντιμετωπίζουμε την Τουρκία, με την οποία είμαστε καταδικασμένοι από τη γεωγραφία να ζήσουμε δίπλα δίπλα.
Θεωρώ ότι το πλαίσιο Γκουτέρες αποτελεί μια ισχυρή βάση πάνω στην οποία θα πρέπει να επιχειρηθεί ξανά μια καταληκτική προσπάθεια.
Οι συζητήσεις που κάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για να συνομολόγησει κοινούς όρους αναφοράς είναι επίπονες και δύσκολες γιατί ακριβώς θα βρεθούμε και πάλι σε μια καταληκτική διαδικασία.
Το στάτους κβο δεν είναι μόνο απαράδεκτο, όπως για δεκαετίες το εκλάμβανε η διεθνής κοινότητα. Δεν είναι πια ούτε βιώσιμο.
Υποστηρίζω ότι σε αυτή τη συγκυρία θα πρέπει να εισέλθουμε σύντομα, στον κατάλληλο χρόνο, ίσως μετά τις Ευρωεκλογές, με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα.
Η εξέλιξη αυτής της διαδικασίας θα καθορίσει εάν θα καταλήξουμε σε λύση Ομοσπονδίας.
Σε αυτό το σταυροδρόμι, θα καθοριστεί αν οι σχέσεις μας με την Τουρκία θα μπορέσουν να καταστούν ειρηνικές, στο πλαίσιο της συνεργασίας και της τήρησης των κανόνων του διεθνούς δικαίου, ή θα καταλήξουν σε σχέσεις περαιτέρω αντιπαράθεσης και σύγκρουσης.
Είμαστε κράτος μέλος της ΕΕ και η Ομοσπονδιακή Επανένωση θα προσφέρει αποκατάσταση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, με την επέκτασή της σε όλη την επικράτεια της ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Θεωρώ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολύ περισσότερους μοχλούς θωράκισης ενός Κράτους Μέλους της, αν καταφέρουμε να φτάσουμε σε λύση. Αυτό αφορά τόσο τις συνθήκες ασφάλειας που θα καλύψουν όλο το νησί και τους νόμιμους κατοίκους του, όσο και τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας, μεταξύ άλλων με την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου στην ΑΟΖ της Κύπρου.
Αυτό αφορά επίσης την δυνατότητα της ΕΕ ως ήπιας δύναμης, να χρησιμοποιήσει τους μηχανισμούς εφαρμογής της λύσης για την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και την εξασφάλιση της σταθερότητας στο Κράτος Μέλος της, τόσο της πολιτικής όσο και της οικονομικής σταθερότητας.
Σε συνθήκες επίλυσης, η Κύπρος είναι χώρος Ευρωπαϊκός, δεν θα βρίσκεται στο μεταίχμιο ενός άλλου κόσμου που ορίζεται κατεξοχήν από τους συσχετισμούς δύναμης και ισχύος. Ολόκληρη η Κύπρος θα είναι Ευρώπη και τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα βλέπει η Τουρκία, σε 60 χιλιόμετρα απόσταση από τις νότιες ακτές της.
Στην περίπτωση της μη επίλυσης, η ΕΕ θα επιδείξει τη μέγιστη αλληλεγγύη, αλλά σε ένα πρόβλημα που παρέλαβε με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και τους περιορισμούς που έθεσαν οι τότε συσχετισμοί: η μισή επικράτεια εκτός ευρωπαϊκού κεκτημένου, οι σχέσεις αντιπαραθετικές, χωρίς αμοιβαία συμφωνία για να γυρίσουμε σελίδα.
Θεωρώ ότι έχουμε μπροστά μας μια γόνιμη περίοδο για το Κυπριακό, σύντομης διάρκειας μεν, αλλά με καλές προοπτικές, αμέσως μετά τις Ευρωπαϊκές Εκλογές.
Πιστεύω ότι θα μετρήσουν πολύ, η συνέπειά μας να εργαστούμε στην Κύπρο και η αξιοπιστία μας στις Βρυξέλλες.
Το όραμα μας είναι η Ελεύθερη Ευρωπαϊκή Κύπρος. Είναι η συνέχεια της κληρονομιάς που μας παρέδωσε ο Γλαύκος Κληρίδης, που σφράγισε την ένταξή μας στην ΕΕ.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και φίλοι,
Το βιβλίο του Γιάννη δίνει τροφή για σκέψη. Πρώτο, ούτε πολύ μακρόπνοη ούτε αναλλοίωτη ούτε πάντα επιτυχημένη είναι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Όσοι επομένως παρουσιάζουν την Τουρκία ως μια πανίσχυρη δύναμη που κάνει ότι θέλει και πάντα επιτυγχάνει τους στόχους της δεν είναι σωστοί. Η πιο ισχυρή απάντηση σε αυτούς είναι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, η οποία βασίστηκε στην επιτυχή πορεία της προεδρίας Κληρίδη μέχρι την Κοπεγχάγη, τον Δεκέμβριο του 2002.
Από την άλλη πλευρά, δεν συμμερίζομαι ποσώς ούτε τις αναλύσεις όσων παρουσιάζουν τη Τουρκία ως μια χώρα υπό κατάρρευση ή νομίζουν ότι υπάρχουν χώρες – και δεν εννοώ την Ελλάδα – που θα μας βοηθήσουν επειδή είναι φίλες μας. Και αυτοί χάνουν το μέτρο.
Οφείλουμε να διαβάζουμε σωστά την κάθε πολιτική συγκυρία για να μην χάνουμε τις πραγματικές ευκαιρίες ή να εστιάζουμε από άγνοια σε φανταστικούς κινδύνους, παραγνωρίζοντας τους πραγματικούς.
Κυρίες και κύριοι το θέμα είναι ανεξάντλητο. Θα σταματήσω εδώ για να δώσω την ευκαιρία σε όλους εσάς που ήρθατε σήμερα εδώ να συζητήσετε με τον ίδιο τον συγγραφέα.
Αγαπητέ Γιάννη, καλοτάξιδο και καλοδιάβαστο.
Καλή συνέχεια και καλή δύναμη σε ό,τι άλλο κάνεις.
