Ομιλία με θέμα: «Η παρούσα κατάσταση του πολιτικού τοπίου της Κύπρου»
Κυρίες και Κύριοι,
Φίλες και Φίλοι,
Το Κυπριακό και οι πολύχρονες προσπάθειες για την επίλυσή του βρίσκονται σε καθοριστικό σημείο.
Από το καλοκαίρι του 2017 και μετά το Κραν Μοντανά, υπάρχει παρατεταμένο αδιέξοδο.
Αυτή η περίοδος μπορεί να φαντάζει στάσιμη, αλλά στην γεωστρατηγική πολιτική που περιβάλλει το Κυπριακό, τίποτε δεν είναι στάσιμο. Αντίθετα, όλα κινούνται και μπορεί να προσλάβουν ανεπιθύμητες διαστάσεις.
Εμείς στην Κύπρο έχουμε απόλυτη ιστορική αντίληψη του τί σημαίνει momentum, με ποιο τρόπο μπορεί να αξιοποιηθεί ή, αντιστρόφως, να αφεθεί να χαθεί, αφήνοντας πίσω του, τετελεσμένα διαίρεσης που θα επηρεάσουν σοβαρά το μέλλον της Κύπρου.
Αυτή τη στιγμή θεωρώ – και το λέω ξεκάθαρα – ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια οριακή κατάσταση:
– είτε θα υπάρξει κατάληξη σε συμφωνία ομοσπονδιακής επανένωσης,
– είτε θα υπάρξει ταχεία διολίσθηση προς την οριστική διχοτόμηση.
Το δίλημμα μπροστά μας είναι πολύ συγκεκριμένο:
Θα καταλήξει στην Ομοσπονδιακή Λύση η πλέον υποσχόμενη προσπάθεια υπό τον ΟΗΕ, ή θα σφραγιστεί οριστικά η αποτυχία και η εγκατάλειψη της συμφωνημένης βάσης επίλυσης.
Για μένα προσωπικά, το πραγματικό δίλημμα είναι: Ομοσπονδία ή διχοτόμηση.
Μετά τη μακρά περίοδο προβληματισμού και τις επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις του, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έστειλε την προσωπική απεσταλμένη του Τζειν Χολ Λουτ σε μια ειδική αποστολή για να εξετάσει, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για κατάληξη σε συμφωνία, με βάση το Πλαίσιο Γκουτέρες και τις συγκλίσεις Αναστασιάδη – Ακιντζί.
Η Λουτ επιχειρεί να συντάξει «όρους αναφοράς» που αποσκοπούν όχι μόνο στην επιβεβαίωση του πλούσιου διαπραγματευτικού κεκτημένου της τελευταίας 3ετίας, αλλά και στην διασφάλιση της επιτυχούς κατάληξης στα καίρια ζητήματα που εκκρεμούν.
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει διεξαγάγει την πιο αποτελεσματική διαπραγμάτευση από ποτέ, για να υπάρξει ένα πλαίσιο – το Πλαίσιο Γκουτέρες, που καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις πιο κεντρικές επιδιώξεις της Ε/κ πλευράς και αντιμετωπίζει τις βάσιμες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα της λύσης.
Είμαι πεπεισμένος ότι στις επόμενες εβδομάδες και μήνες, ζυγίζει τα δεδομένα που εξελίσσονται και θα λάβει ιστορικές αποφάσεις. Είμαι επίσης βέβαιος ότι στον χρόνο που μεσολαβεί, θα καταγραφούν και οι δυνατότητες άλλων σημαντικών παραμέτρων για την επίλυση του Κυπριακού.
Ξεχωρίζω δύο παραμέτρους που μπορούν να ανατροφοδοτήσουν την προσπάθεια του ΟΗΕ και να δώσουν λύσεις σε εκκρεμότητες του Κυπριακού, αμοιβαία επωφελείς για όλους.
Πρώτον, το Ενεργειακό Πρόγραμμα για τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και
Δεύτερον, η επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και στις δύο αυτές παραμέτρους, υπάρχει περιθώριο πρωτοβουλιών που ενισχύουν την διαπραγματευτική θέση του προέδρου Αναστασιάδη, στην ύστατη και κρίσιμη αυτή φάση του Κυπριακού.
Στον Δημοκρατικό Συναγερμό υποστηρίζουμε τη στρατηγική αξιοποίηση του παράγοντα Ευρωπαϊκή Ένωση για αίσια κατάληξη στο Κυπριακό.
Ο ευρωπαϊκός καταλύτης, σε συνδυασμό με την επιβεβαίωση νέων κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, μπορεί να ξαναλειτουργήσει και να ξεμπλοκάρει το αδιέξοδο στο Κυπριακό.
Μέχρι τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε πολύτιμη βοήθεια στις διαπραγματεύσεις για την λειτουργικότητα της λύσης και την εφαρμογή του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Στα ζητήματα που σχετίζονται με την εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια, όμως, υπάρχει περιθώριο για ενίσχυση του Συστήματος Ασφαλείας που θα ισχύσει μετά την λύση, καταργώντας τις αναχρονιστικές εγγυήσεις και το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης της Τουρκίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να προσφέρει την εγγύηση της κυριαρχίας της Κύπρου, ενός κράτους μέλους της, μέσα από τη σύγχρονη αντίληψη της κατοχύρωσης της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Μπορεί επίσης να περιλάβει ρητά για το Σύστημα Ασφάλειας της Κύπρου, τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε εξωτερική επίθεση και να αναλάβει τη διοίκηση της πολυεθνικής δύναμης που θα ορίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Αυτού του είδους οι εγγυήσεις θα εμπεδώσουν το αίσθημα ασφάλειας που χρειάζονται ιδίως οι Ελληνοκύπριοι απέναντι στη βαριά ιστορική εμπειρία που βιώνουν με την Τουρκία.
Προφανώς δε, αν η Τουρκία ανταποκριθεί στα ζητήματα ασφάλειας, μόνο να κερδίσει έχει στα ζητήματα που σχετίζονται με τις άλλες παραμέτρους που την ενδιαφέρουν και συνιστούν ζωτικό συμφέρον της.
Αναφέρομαι τόσο στην αναθέρμανση των σχέσεών της με τις Βρυξέλλες, την αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση και την απελευθέρωση των θεωρήσεων όσο βέβαια και στα ζητήματα που αφορούν τον ευρύτερο σχεδιασμό υποδομών για την αξιοποίηση του φυσικού υποθαλάσσιου πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου.
Μια θεαματική εξέλιξη στο Κυπριακό δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα αλλάξει και την προσέγγιση πολλών διστακτικών Ευρωπαίων, έναντι της Τουρκίας, που δικαιολογημένα ζητούν έμπρακτες ενέργειες από μέρους της, στα ζητήματα που αφορούν τις ευρωπαϊκές αρχές δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Το πολιτικό τοπίο της Κύπρου είναι απόλυτα συναρτημένο με την παρούσα συγκυρία, που θα καθορίσει τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, αν το νησί μας, θα βγει ή όχι από την κατάρα που κουβαλάει εδώ και δεκαετίες, την τουρκική κατοχή του 36 % του εδάφους της και την διαίρεση του λαού της.
Ο Κυπριακός Λαός με τη σοφή καθοδήγηση του αείμνηστου Γλαύκου Κληρίδη, πέτυχε το 2004 τον διπλωματικό θρίαμβο της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σήμερα, λαός και ηγεσία καλούνται να επιτύχουν την μέγιστη επιδίωξη 3 γενεών Κυπρίων: την απελευθέρωση, την επανένωση, την μετατροπή της Κύπρου σε ένα δραστήριο κράτους μέλος της ΕΕ που ξεχωρίζει στο νοτιανατολικότερο άκρο της και είναι ικανό να αναπτύξει το σύνολο των δυνάμεων και πλουτοπαραγωγικών πόρων της στον 21ο αιώνα.
Δεν σας κρύβω ότι πολλά θα εξαρτηθούν από την αξιοποίηση ή όχι της παρούσας συγκυρίας. Κεντρικό ζήτημα είναι για μένα: θα βρούμε λύσεις με αμοιβαίο όφελος ή θα βρεθούμε στην άβυσσο των αντιπαραθέσεων και σε αχαρτογράφητα νερά;
Δεν υποβαθμίζω καθόλου την πιθανότητα να υπάρξουν περιπλοκές και εντάσεις το επόμενο διάστημα, κυρίως λόγω της αμφισβήτησης από την πλευρά της Τουρκίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου ακόμα και στις οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες της.
Δυστυχώς δεν υπάρχει άλλη συνταγή από την επιστράτευση των πιο κατάλληλων χειρισμών στηριγμένων τόσο στον πολιτικό ρεαλισμό, όσο και στην διεκδίκηση και αξιοποίηση του σύγχρονου ευρωπαϊκού πλαισίου στο οποίο συμμετέχουμε.
Η δική μου θέση θέλω να είναι ξεκάθαρη.
Είναι η ώρα των πρωτοβουλιών και της δράσης.
Το σημερινό στάτους κβο, δημιουργεί μια επίπλαστη ασφάλεια, αλλά δεν είναι βιώσιμο. Στρατηγικά συντηρεί την αντιπαράθεση, είναι πηγή αστάθειας και οι συσχετισμοί με όρους ισχύος είναι καταφανώς σε βάρος των Ε/κ.
Η διαιώνιση του σημερινού στάτους κβο μάς οδηγεί σιωπηρώς στη διχοτόμηση. Και η διχοτόμηση, υπό οποιανδήποτε μορφή, είτε βελούδινη, είτε συμφωνημένη, είτε εξελισσόμενη, για μας στον Δημοκρατικό Συναγερμό, είναι κατάρα για τη νέα γενιά, για τον τόπο μας, για τον Ελληνισμό, για την επιβίωσή μας και δεν μιλώ για το μακρινό μέλλον.
Η διχοτόμηση ισοδυναμεί με την καταστροφή.
Σημαίνει οριστική απώλεια εδαφών όπου ο Ελληνισμός έζησε για αιώνες.
Σημαίνει απώλεια των μισών μας δυνατοτήτων στον 21ο αιώνα.
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Ήρθε η ώρα για ξεκαθάρισμα με την Τουρκία. Θα δοκιμαστούμε κι εμείς και πρέπει να επιστρατεύσουμε όλες μας τις δυνάμεις. Θα πρέπει να διαχειριστούμε με σοβαρότητα, με αποφασιστικότητα και κυρίως με πολιτικό θάρρος τις εβδομάδες που έρχονται. Όλοι και όλα θα κριθούν από τις θέσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Έφθασε πλέον η ώρα της αλήθειας και των τελικών αποφάσεων.
Η ώρα για πολιτικό θάρρος από όλους.
Σας διαβεβαιώ ότι εμείς, ως Δημοκρατικός Συναγερμός, αυτό θα πράξουμε.
Η επίλυση του Κυπριακού και η λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ενωμένης και φυσιολογικής χώρας – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μας προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία να δούμε την Κύπρο όπως την ονειρευόμαστε. Αυτός είναι ο κυριότερος μας στόχος. Αυτό οφείλουμε να κάνουμε εάν θέλουμε να παραδώσουμε μια καλύτερη Κύπρο στις επερχόμενες γενιές.
Σας ευχαριστώ.